Słowo „Las” znaczy „Świat”: Międzyplanetarny rasizm

Już dawno tak bardzo nie odkładałam żadnej książki... Sześć światów Hain leży na mojej półce od czerwca, a tą część skończyłam czytać w listopadzie. Czuje się tym nieco podirytowana, nie powiem. A przede mną jeszcze jedna część serii. Ale dam radę, jakoś dam. A tymczasem zapraszam do mojej oceny kolejnej powieści L Guin.

 

Tytuł: Słowo „las” znaczy „świat”

Tytuł serii:  Ekumena / Sześć światów Hain

Numer tomu: 5

Autor: Ursula Le Guin

Liczba stron: 143

Gatunek: science fiction

Drewno jest surowcem cenniejszym od złota. Zwłaszcza dla Ziemi, na której go brakuje. Nic więc dziwnego, że gdy ludzkość odnajduje planetę pokrytą lasami wyrusza, aby ją skolonizować. Grupa wysłańców rąbie drewno i próbuje podporządkować sobie małych, pokrytych zielonym futrem człekokształtnych. I wszystko idzie jak po maśle do chwili, w której okazuje się, że owe małe istotki też potrafią się buntować przeciwko wyzyskowi.

Science-fiction to gatunek wręcz stworzony do historii dotyczących rasizmu: w końcu ile w nim planet, tyle zwykle ras podobnych do ludzi. Nic więc dziwnego, że to właśnie na tym temacie skupiła się Le Guin w swojej powieści Słowo „Las” znaczy „Świat”. Nie powiem jednak, by ta historia była czymś innowacyjnym, czy nadzwyczaj ciekawym. Przeciwnie, dostajemy powieść, której treść choć dojrzała, jest dość przeciętna.

Niewątpliwie świat przedstawiony jest skonstruowany naprawdę dobrze. Powieść obserwujemy z kilku głównych perspektyw: ze strony rasisty, Davidsona, jednego z tubylców zwanych stworzakami – Severa oraz człowieka, który stał się jego przyjacielem. Obserwujemy, jak przez decyzje tego pierwszego mieszkańcy planety zmuszeni są do coraz bardziej radykalnych działań: jak nasz zielony pluszak próbuje postawić na swoim oraz zrozumieć Ziemia oraz jak ludzie próbują mimo wszystko dogadać się z obcą nacją.  To ostatnie oczywiście jest oczywiście rzeczą niezmiernie trudną.

Książka przepełniona jest gorzkimi prawdami oraz brutalnością, która swoje źródło ma w głupim i nieracjonalnym zachowaniu kolonistów. Nie jest to zbyt miła lektura, ale jednocześnie dzięki eleganckiemu stylowi Le Guin osoby nie przepadające za lejącą się krwią nie powinny poczuć się urażone. Niestety, jeśli szukacie rozbudowanych charakterów to nie będzie książka dla Was: postacie, które występują w tej powieści to figury, które mają reprezentować pewne wartości i są rozwinięte tylko na tyle, by spełniać swoją rolę. Co z resztą robią całkiem sprawnie.

Jak zwykle u Le Guin jej dzieło jest dobrym tematem do dyskusji i analizy. Czy jednak jest niezwykle przyjemną książką...? Słowo „Las” znaczy „Świat” nie dłużyło mi się i przyniosło przy okazji nieco rozrywki. Zabrakło mi jednak w tej historii polotu; czegoś, co sprawiłoby, że byłaby wyjątkowa i jedyna w swoim rodzaju. Bo niestety, takich historii science-fiction na rynku nie brakuje, choć przyznać muszę, że niełatwo będzie znaleźć coś dorównującego stylem do Le Guin.

Słowo „las” znaczy „świat” to pozycja, która na swój sposób ciekawi i którą warto poznać, ale nie sądzę, aby była lekturą wybitną. Le Guin zamiast ciekawić mnie każdą swoją historią coraz bardziej robi rzecz przeciwną: zaczyna mnie nudzić i odpychać, a po jej lektury sięgam z coraz większą rezerwą. Ale cóż, jeśli macie ochotę na literaturę tego typu... to polecam, bo mimo mojego rosnącego uprzedzenia autorka pisze dobrze, a jej książki zasługują na poznanie.

* * *

Kaes spojrzał na niego kątem tych niebieskich, golfowych oczu.

– Naprawdę? Chcesz upodobnić ten świat do Ziemi? Do betonowej pustyni?

– Kiedy mówię „Ziemia”, Kees, mam na myśli ludzi. Ludzi. Ty martwisz się o jelenie, drzewa i inne rośliny. Świetnie, to twoja sprawa. Ale ja lubię widzieć sytuację w perspektywie, z góry na dół, a góra jak dotąd, to ludzie. Teraz jesteśmy tutaj, zatem ten świat pójdzie naszą drogą. Czy ci się to podoba, czy nie, musisz się z tym pogodzić. Przypadkiem sprawy tak się ułożyły. Słuchaj, Kees, zamierzam skoczyć do Centrali i rzucić okiem na nowe kolonistki. Chcesz lecieć ze mną?

– Nie, dziękuję, panie kapitanie – odrzekł spec, odchodząc w kierunku baraku laboratoryjnego.

Fragment Słowa „Las” znaczy „Świat” Ursuli Le Guin