Złodziejka książek: Wymyślony Holocaust

Wszystko zaczęło się od podróży pociągiem, w trakcie której zmarł jej braciszek. I od kradzieży książki na jego pogrzebie. Wkrótce potem Lisel Meminger trafia do nowych rodziców. Jej życie jest podwójnie trudne: musi nie tylko zaadaptować się w nowym miejscu, ale także przeżyć wojnę, która wkrótce wybucha. Jakby tego było mało, na progu domu jej rodziców wkrótce pojawia się proszący o ratunek Żyd.

O „Złodziejce książek” jest głośno od dawna. Wydawać by się mogło, że to książka, którą przeczytać musi każdy książkoholik – nie dość, że porusza istotny temat, jest znana to jeszcze ma słowo „książka” w tytule. Ja sama jednak zwlekałam z tym, wiedząc o książce tylko tyle, że opowiada o II Wojnie Światowej. Do czasu oczywiście, aż postanowiłam się z nią zaznajomić.

Niestety, mimo masy zachwytów, ja „Złodziejki książek” uwielbiać nie potrafię. Rozumiem, czemu jest tak głośną pozycją, ale jednocześnie to powieść, która potrafiła mnie szczerze zirytować. Nie dlatego, że jest książką jednoznacznie złą... tylko dlatego, że najzwyczajniej w świecie nie do końca wpasowała się w moje gusta.

Narracja, którą obrał autor, jest pierwszoosobowa, aczkolwiek prowadzona trochę tak, jak w „Kamizelce” Prusa: bohater nie ujawnia się tak do końca i tak naprawdę nie o jego tutaj chodzi. Więcej zdradzać jednak nie chce. Jednoczenie styl Zusaka jest raczej prosty i trochę naiwny, a tekst podzielony jest na ogrom rozdziałów, w których innym fontem mamy wymieniane różne rzeczy, teoretycznie istotne fabularnie. I to jest właśnie ta główna rzecz, która mnie w „Złodziejce książek” irytowała: tekst jest strasznie pourywany, co po prostu wyrywało mnie z czytania i sprawiało, że miałam tej książki dość już po jakiś osiemdziesięciu stronach. Niemniej, to właśnie kwestia moich preferencji: wiem, że wielu osobom tak krótkie rozdziały pomagają, zwłaszcza, jeśli nie mają wiele czasu na czytanie.

Tytuł: Złodziejka książek

Autor: Markus Zasuk

Tłumaczenie: Hanna Baltyn-Karpińska

Liczba stron: 496

Gatunek: powieść historyczna

Wydanie: Nasza Księgarnia, Warszawa 2014

            Sama historia zaś... nie jest niczym niezwykłym. Żyjemy w Polsce, w kraju mocno dotkniętym przez II Wojnę Światową oraz Holocaust. Dlatego opowieść o rodzinie, która pomaga Żydowi przynajmniej dla mnie jest „codziennością”, o której słyszałam nie raz. Na dodatek wiele z tych historii – czy to przeczytanych, czy to gdzieś zasłyszanych – było o wiele bardziej wiarygodne, a przy tym często lepiej zbudowane pod względem dramaturgii. W trakcie lektury cały czas kołatało mi się w głowie, że hej, co mi po WYMYŚLONEJ historii gdzieś tam w Niemczech, gdy tu, w Polsce, mieliśmy setki prawdziwych takich historii? Czemu mam czytać coś, co nie miało miejsca, zamiast znaleźć jakiś pamiętnik, reportaż, czy coś bardzo mocno opartego na faktach?

Zwłaszcza, że autor niemal na siłę próbuje grać na naszych emocjach. Bo nie tylko dostajemy tu historię o Żydzie, Maxie, ale także mamy przecież naszą złodziejkę książek, którą, jako czytelnicy, wręcz musimy kochać. Poza tym dostajemy rodzinę i przyjaciół Lisel oraz ich historie, które też są zbudowane tak, by nas poruszyć. Przy tym czasem odwiedzamy inne miejsca, zamiast skupić się na tym, co jest tu i teraz, a sama fabuła jako taka na siłę próbuje przypominać jakąś biografię, a nie powieść z krwi i kości.

To, co jednak jest chyba największym atutem „Złodziejki książek” jest... relacja głównej bohaterki z Maxem: jest bardzo ciepła i ma w sobie coś kojącego. I naprawdę chciałabym móc obserwować ją z zapartym tchem i zalewać się łzami w odpowiednich momentach. Niestety, irytująca mnie narracja skutecznie mi to uniemożliwiła.

Nie uważam, by „Złodziejka książek” była wyjątkową historią. W naszej kulturze zakorzeniło się znacznie więcej lepszych, a na dodatek: prawdziwych opowieści z tamtych czasów. Wystarczy zerknąć na  książkę „Ludzi i zwierząt” Żabińskiej, czy na film „Pianista”. Jednak... jednocześnie to książka napisana tak prostym stylem, że do wielu osób po prostu przemówi, w przeciwieństwie do nieco trudniejszych dzieł. Dlatego jestem w kropce: choć „Złodziejka książek” zdecydowanie nie zalicza się do moich ulubionych to jednak... nie mogę jej też z czystym sumieniem odradzić.

* * *

Gdyby zobaczył jak złodziejka książek na czworakach lamentuje nad jego poszarpanym ciałem, na pewno by do niej zawołał i się uśmiechnął. Cieszyłby się, widząc, jak całuje jego zapiaszczone, zbombardowane usta.

Tak, wiem to.

W głębi mego czarno bijącego serca wiem. Byłby szczęśliwy, na pewno.
Widzicie?

Nawet śmierć ma serce.

Fragment „Złodziejki książek” Markusa Zusaka