Czemu NIE warto czytać powieści realistycznej?

Fantastyka jest piękna. Naprawdę! To ona sprawia, że możemy wyzwolić się z pewnych ram i dać się wciągnąć w odmęty wyobraźni autora, poznając takie historie i takie pomysły na które w życiu byśmy nie wpadli. Gdyby nie to, nie miałaby na całym świecie aż tylu fanów, prawda? :) Przy okazji to, że ktoś pisze fantastykę wcale nie oznacza, że trzyma się jednego gatunku. Jest niezwykle różnorodna i gdyby się uprzeć, większość książek mogłaby mieć nawet swój indywidualny podgatunek. Ale nie do końca o tym chciałam Wam dziś napisać, choć jest to z tym powiązane.

Gdybym miała najogólniej podzielić fabularne historie (wyłączając literaturę faktu, bo to nieco inna bajka) podzieliłabym ją w bardzo prosty sposób: na literaturę realistyczną i fantastyczną. Od każdej z nich zaś szły by podobne do siebie strzałki: jedynie przy fantastyce to drzewko byłoby chyba bardziej rozbudowane. Jeśli lubicie romanse, znajdziecie jej odpowiedniki zarówno w formie fantasy, science-fiction jak i w formie powieści obyczajowej. Kryminał? Fantastyczny też się znajdzie. O powieściach przygodowych nie wspominając. Fantastyczny wór jest olbrzymi i właściwie pozwala czytać dosłownie wszystko. Dziś zaś pokaże Wam kilka przykładów na konkretach. Oczywiście nie dam rady tu zmieścić każdego gatunku, ale może akurat znajdziecie coś dla siebie.

Powieść przygodowa / powieść drogi

Zacznijmy od chyba najpopularniejszego w fantastyce gagatka. Realistyczna przygotówka ma znacznie więcej ograniczeń, niż fantastyczna, przy okazji tego typu historia pozwala na eksploracje świata, który często w tym pierwszym typie opowieści jest bardzo ograniczony, zaś w drugim może przejąć stery nad całą historią.

Jeśli więc lubicie zwykłe powieści przygodowe spokojnie możecie spróbować swoich sił sięgając po masę najróżniejszych powieści fantastycznych. Mamy tu sporo klasyków, na przykład C. S. Lewisa, albo J. R. R. Tolkiena, ale także bardziej współczesnych autorów. „Pan lodowego ogrodu” Grzędowicza czerpie garściami z powieści przygodowej. Podobnie Torsi, choćby w swoich „Kronikach Świata Wynurzonego”, albo nawet „Eragon”, czy science-fiction Pilipiuka: „Oko jelenia”. Każda z tych historii mniej, lub bardziej, ale jednak odwołuje się do powieści drogi.

Romans

W blogsferze naprawdę nie trudno znaleźć recenzje książek fantastycznych i romansów jednocześnie. Powiedziałabym, że to jeden z najbardziej lubianych przez recenzentki gatunków :) Wszystkie paranormal romance to przecież fantastyka, a ogromna ilość młodzieżówek, które niby maja się za dość poważne tak czy siak na tym się skupiają („Szklany tron”, „Czerwona królowa”, „Igrzyska Śmierci” etc.). Od „Zakazanego życzenia”, przez „Zmierzch”, „Wiecznych Wygnańców”, po „Studnię wstąpienia” - romansów w tej literaturze nie brakuje.

Powieść historyczna

Historycznej fantastyki nie brakuje. Właściwie jest jej od wyboru, do koloru: od książek, które zupełnie zmieniają historię i się nią bawią, jak na przykład cykl Inkwizytorski Jacka Piekary, po takie, w których fantastyka jest tylko małym dodatkiem („Korona Śniegu i Krwi” Cherezińskiej). Niektóre z historii są kompletnie absurdalne, jak na przykład „Oko jelenia” Pilipiuka, albo do historii tylko lekko nawiązują,  czerpiąc z niej, ale robiąc wszystko po swojemu (jak Grzędowicz w swoim opowiadaniu „Buran wieje z tamtej strony”). Choć może nie znajdziemy w takich książkach samych faktów historycznych to na pewno często książki tego typu odpowiadają na pytania „co by było gdyby”, a przecież nierzadko sobie je zadajemy, prawda?

Powieść obyczajowa

Z ręką na sercu muszę przyznać: najmniej widzę w fantastyce powieści obyczajowej. Nie dziwię się temu: ten gatunek pozwala na tak wiele, że szkoda go „marnować” na tak proste, przyziemne historie :) Nie oznacza to, że w ogóle nie znajdziemy w fantastyce historii, które można podpiąć pod ten gatunek. Z powieści obyczajowej sporo ma (moim zdaniem oczywiście) „Para w ruch” Pratchetta, która opowiada sobie po prostu o człowieku, który postanowił stworzyć kolej. Horrory na powieści obyczajowej bazują, zaś zwykłe życie uwielbia przedstawiać Le Guin: wiele z jej książek to zwykła opowieść o życiu jakiś tam ludzi w wymyślonym przez nią świecie.

Kryminał

Powieść kryminalna i fantastyka pasują do siebie jak ulał. Dzięki dodatkowi fantazji zwykle sztampowe, typowe historie mogą stać się czymś niepowtarzalnym. W końcu ilość schematów w kryminale jest dość mocno ograniczona, przynajmniej w moim odczuciu. Dobrym przykładem książki fantastycznej nawiązującej do tego gatunku jest „Grimm City” Ćwieka, które właściwie jest przede wszystkim kryminałem. Poza tym wspomniany już wcześniej cykl Inkwizytorski Piekary mocno czerpie z tego gatunku, podobnie jak „Dziewczyna z Dzielnicy Cudów” Jadowskiej. 

Niektóre historie nie czerpią aż tak mocno z kryminału, ale dalej mają jego podstawowy element: zagadkę do rozwiązania i „villana”, którego trzeba pokonać. Tu zgrabnie wpasowuje się młodzieżowa „Trylogia czasu” Gier, albo „Danina. Nowoczesna Baśń” Black.

Nie marudź, że fantastyka nie jest dla Ciebie!

Ten gatunek to tak olbrzymia ilość historii, pomysłów i spojrzeń na świat, że na pewno coś dla siebie znajdziesz. Jeśli jesteś jedną z osób, które się zraziły po jakiejś lekturze do tego gatunku wiedz, że prawdopodobnie po prostu od złej książki zacząłeś.  Często, gdy już się zacznie czytać książki z tego gatunku trudno wrócić do tych „zwykłych” bo one po prostu zdają się mniej oferować i człowiek ma wrażenie, że nie ma po co do nich wracać.

Nim jednak zaczniecie mnie bić i hejtować zrozumcie tylko, że sam tytuł posta to clickbait :D Nie nawołuje do nie czytania innych powieści, niż fantastyczne, broń Boże! W literaturze nie chodzi w końcu o to, by się ograniczać. Najzwyczajniej w świecie uważam, że ograniczanie siebie w jakimkolwiek kierunku i nie czytanie czegoś/nie oglądanie, bo „źle brzmi” i straszy na odległość jest równie głupie jak uznawanie fantastyki za jedyne źródło prawdy. Jeśli więc jesteś osobą, która czyta tylko powieści obyczajowe, tylko romanse, albo tylko kryminały... to może warto byłoby spróbować sięgnąć po ich fantastycznych bliźniaków w celu poszerzenia horyzontów? 

Jak zawsze, piszę głównie o książkach, bo w tym „siedzę” najbardziej. Ale tekst spokojnie możecie odnieść do gier, filmów, piosenek, czy czego tam sobie tylko chcecie :) W końcu dobre historie nie ograniczają się tylko do liteatury.